Geschiedenis van biljart

Het spel biljart is al vroeg onstaan maar het is onduidelijk wanneer precies. Er zijn mensen die beweren dat de oude Egyptenaren rond het jaar nul het spel leven hebben ingeroepen en dat zij de orginele bedenkers zijn. Ook Engeland en Italy claimen de bedenker te zijn van het spel. In Frankrijk denkt men hier anders over. Het woord biljart (billiard) komt namelijk uit het Frans, het woord ‘bille’ betekent bal en ‘art’ is kunst. Dit hoeft niet meteen te betekenen dat de Fransen het biljartspel hebben bedacht. Er is dus nog veel onduidelijk over waar het spel vandaan komt. Het spel hoe wij dat ongeveer nu kennen is ontstaan rond de 15 eeuw als een buitensport en men speelde het op gras. Door de wisselende weersomstandigheden begon men het spel liever binnen te spelen. In het begin speelde men het spel nog met de grote houten stokken gespeeld die ze buiten gebruikten. Dit bleek nogal onlogisch en al snel kwam de keu om de hoek kijken. Wel speelde men het eerst nog met de dikke kant van de keu wat later toch niet zo handig bleek te zijn.

Afmetingen van een biljart-tafel

Bij het kopen van een biljarttafel zijn er een aantal dingen die u moet weten. Het eerste belangrijke om te weten zijn de afmetingen van een biljart-tafel. U moet wel de ruimte hebben voor een tafel met daarbij nog extra speel en loop ruimte. Een biljarttafel is een rechthoekige tafel waarvan de lengte een keer zo lang is als de breedte. Biljarttafels zijn te koop in verschillende formaten. Het formaat dat wordt gebruikt bij wedstrijdbiljart, ook wel bekend als match-biljart heeft een afmeting van 2,84 meter bij 1,42 meter. Dan is er nog de halve match tafel van 2,55 meter bij 1,15 meter. Deze biljarttafels zul je het vaakst tegenkomen in de speelhallen. De langste match-biljarttafel is 3.7 meter lang, deze wordt het meest gebruikt door professionele biljarters bij wedstrijden en onder andere snooker en English billiards. Dan zijn er nog de kleine tafels met afmetingen van 2,30 bij 1,15 meter of 2,10 bij 1,05 meter die je vaak in kroegen ziet staan. De band is de opstaande rand waar de ballen tegenaan worden gekaatst. Deze heeft doorgaans een hoogte van 36 a 37 millimeter. De band is tevens het punt waar de hoogte van de tafel wordt gemeten. De hoogte van de tafel is 75 a 80 centimeter hoog.

Onderhoud van een biljarttafel

Een biljarttafel heeft redelijk wat onderhoud nodig als er dagelijks op wordt gespeeld. Het laken zal dagelijks van stof ontdoen moeten worden waarbij de hoeken en pockets niet mogen worden vergeten. Dit kan gedaan worden met een viltblok of een stofzuiger waarbij je dan wel moet letten op scherpe opstaande randjes van de stofzuigermond die het laken kunnen scheuren. Kleine vlekjes kunnen eventueel schoongemaakt worden met een gumblokje en vette vlekjes met een tissue en strijkijzer. Van tijd tot tijd is het verstandig om de banden/zijkanten met een sop schoon te poetsen. De biiljarttafel hoort precies waterpas te staan en door extra gewicht op een zijkant kan dit veranderen. Het is daarom verstandig om een amateurspeler hier op te wijzen voordat ze beginnen met spelen. Daarnaast kan het hout worden beschadigd doordat de speler bijvoorbeeld een rits heeft zitten op de kant waarmee hij op de tafel zit.

“The Green Baize” Het speellaken.

The green baize is de benaming voor het biljart laken waarop je speelt. Het laken is van orginele altijd groen om de kleur van het gras na te bootsen, vandaar de naam ‘het groene laken’. De banden en het laken van de tafel worden meestal gemaakt van wol. Hier is een verschil tussen een snelle of langzame ondergrond. Er is een wol voor professionele tafels genaamd “worsted wool” vernoemd naar de plaats in Engeland “Worsted” waar de wol wordt gemaakt. De reden dat deze wol voor wedstrijdtafels wordt gebruikt is omdat de stof de snelheid het minst tegenwerkt. De wol is op een bepaalde manier gespind waardoor de dichtheid van de wol lager ligt en er dus minder frictie is tussen de biljartbal en het wol. De langzame ondergrond wordt meestal gebruikt voor de wat kleinere tafels die in kroegen staan. Tegenwoordig worden de wollen lakens steeds meer vermengd met nylon of

Polyester.

De onderplaat van het laken (tafelblad) is meestal gemaakt van leisteen. De biljarttafel kan de leisteen verwarmen. Zo wordt het oppervlakte van het tafelblad warmer waardoor overtollig vocht (wat zorgt voor frictie) in het laken verdampt. De temperatuur is doorgaans 5 graden boven kamertemperatuur.

Verschillende speltypes ‘Carambole’

Carambole is een verzamelnaam voor verschillende soorten biljart. De naam komt van het Frans en betekent ‘punt’. In het spel zijn drie ballen aanwezig waarvan twee witten en één rode bal. De twee witte ballen zijn te onderscheiden doordat één bal twee of meer rode stippen of cirkels heeft. Bij Carambole moet je een zo lang mogelijke reeks aan punten binnenhalen. Dit doe je door met de speelbal beide andere ballen te raken. Als de speler dit lukt blijft de speler aan de beurt. Wie het lukt om het voorgeschreven puntenaantal te behalen heeft het spel gewonnen. Er kan tactisch gespeeld worden door bijvoorbeeld de snelheid van de bal zo te controleren dat de speelbal op een onmogelijke plek komt te liggen voor de tegenstander. Dit noemt men ook wel ‘carrote’.

Libré (vrijspel)

Bij Libré zijn er geen restricties en hierdoor kunnen hele lange series gemaakt worden. Door de ballen op een manier te spelen dat ze langs de band komen te liggen en maar kleine stukjes opschuiven worden er makkelijk punten gemaakt ook wel de ‘série Américaine’genaamd . Om dit tegen te gaan bij professionele wedstrijden zijn er aan het vrijspel toch restricties verbonden. Zo zijn er in de hoeken van de tafel kaders waar een enkele of twee punten gemaakt mogen worden voordat de speler de beurt af moet staan. De afmetingen op de grote tafels zijn 47/2, 71/2 en 47/1. Het eerste getal (47) staat voor een derde van de lengte van de korte band. Het tweede getal betekent het aantal punten wat in dat kader gemaakt mag worden. De kleine tafel gebruikt de kaders van 38/2, 57/2 en 57/1

Bandstoten

Bandstoten heeft één regel anders dan het normale carambole en dat is dat er eerst één band geraakt moet worden voordat de speelbal een overige bal raakt.

Driebanden

Bij driebanden moeten er drie banden aangeraakt worden met de speelbal voordat die de andere twee ballen in het spel raakt. Het aantal punten wat kan worden behaald ligt tussen de 30 en 60 punten.De hoogste serie caramboles bedraagt 31 door Semih Sayginer. De belg Eddy Merckx behaalde het hoogste gemiddelde ooit met een gemiddeld puntenaantal van 8,33 caramboles per beurt waarbij een reeks van 26 de hoogste was. De wedstrijd was in 6 beurten afgelopen.

Kunststoten

Het kunststoten in het biljart wordt ook wel het ‘artistiek biljart’ of ‘billiard artitique’ genaamd door de moeilijke ‘trickshots’ die gemaakt moeten worden. De speler krijgt drie pogingen om een bepaald schot te maken. Het gaat meestal om een bal dat gespeeld moet worden met een bepaald effect. De speler kan door het spelen van deze bal op de correcte manier een aantal punten behalen dat gelijk staat aan moeilijkheidsgraad van het schot. Dit variëert van 4 punten voor de laagste moeilijkheidsgraad tot 11 punten voor de hoogste moeilijkheidsgraad.